Jak nauczyć dziecko czytać? Zbiór najlepszych praktyk dla rodziców

Dzieci uczą się niemal cały czas. Warto być uważnym na ich zainteresowania lub jak jest to określane w metodyce Montessori – fazy wrażliwe. Nauka każdej bazowej umiejętność dziecka, taka jak siedzenie, chodzenie, mówienie, czy czytanie to długotrwały proces. Kiedy uczyć dziecko czytać? Umiejętność czytania jest wieloetapową czynnością, która rozłożona jest w czasie i ewoluuje z czasem. Podzielona jest na 3 główne poziomy: 

• techniczny – polegający na rozpoznawaniu, różnicowaniu i kojarzeniu grafemów z fonemami i odwrotnie, umiejętność odtwarzania ich w odpowiednim czasie;
• semantyczny – polegający na rozumieniu znaczenia tekstu i treści poszczególnych fragmentów w kontekście całego tekstu;
• krytyczno-twórczy – polegający na krytycznym i refleksyjnym stosunku do czytanej treści i jej znaczenia.

Aby osiągnąć wszystkie 3 poziomy i czytać płynnie, ze zrozumieniem tekstu, zaangażowane są różnorodne czynności na wielu płaszczyznach, a przede wszystkim:

• sensoryczne (wzrokowe, słuchowe, kinestetyczne), 
• ruchowe (artykulacyjne, manualne), 
• poznawcze (pamięciowe, spostrzeżeniowe),
• umysłowe. 

Wszystkie te sfery muszą być odpowiednio wykształcone, by dziecko mogło zdobyć umiejętność czytania. U każdego malucha odbywa się to w innym czasie i z innym stopniem powodzenia. 

Zobacz również: Dziecko nie chce spać – 7 porad, co zrobić z problemami z zaśnięciem

Wielu rodziców zadaje sobie pytanie, kiedy uczyć dziecko czytać? Nie ma jednego, określonego czasu, kiedy należałoby zacząć naukę czytania. Jedne maluchy osiągają tę umiejętność w wieku 4 lat, a inne dopiero po 7. urodzinach. Dużą rolę w zainteresowaniu dziecka czytaniem odgrywają opiekunowie. To oni, jako pierwsi, pokazują dziecku magię słowa pisanego podczas czytania na dobranoc, wspólnego oglądania książek, czy, nawet gdy obserwują rodziców zanurzonych w lekturze. Wczesna nauka czytania to nie tylko umiejętność rozumienia słowa pisanego, ale też czynnik wspomagający rozwój, a nawet wspierający rehabilitację dzieci z dysfunkcjami genetycznymi i rozwojowymi, np. zespołem Downa, afazją dziecięcą, zaburzeniami ze spektrum autyzmu czy porażeniem mózgowym. Co to jednak znaczy wczesna nauka czytania?

Metody wczesnej nauki czytania zawdzięczają swoją nazwę od czasu, kiedy można rozpocząć z dziećmi zaznajamianie ze słowem pisanym. Przyjmuje się, że „wcześnie” oznacza przed rozpoczęciem przez dziecko nauki w szkole. Jednak większość metod, w tym słynna metoda sylabowa wykorzystywanych jest u przedszkolaków, dzieci rozpoczynających szkołę i starszych dzieci z zaburzeniami mowy. Istnieją jednak metody zakładające, że naukę czytania można rozpocząć nawet w okresie niemowlęcym!

Sprawdź też: Jak nauczyć dziecko jeździć na rowerze?

Istnieje wiele metod nauki czytania dla dzieci. Wśród najpopularniejszych znajdują się metoda Domana, metoda sylabowa, czy glottodydaktyka. Czym się charakteryzują? Dla dzieci, w jakim wieku będą najlepsze? Sprawdź i wybierz odpowiednią dla Twojego malucha!

Glenn Doman to amerykański fizjoterapeuta, który zdobył sławę dzięki badaniom nad rozwojem mózgu. W swojej książce Jak nauczyć małe dziecko czytać zaproponował nowatorską metodę nauki czytania, która polega na prezentowaniu wyrazów, a w późniejszym etapie całych zdań na specjalnie przygotowanych kartach i wypowiadaniu ich na głos przez osobę uczącą.

Dziecko, po jakimś czasie zaczyna rozpoznawać wyrazy, a następnie czytać je – jako całość. Glenn Doman zauważył, że małe dzieci mają niebywałą umiejętność przyswajania wiedzy i ciekawość świata, która umożliwia im szybkie przyswajanie wiedzy. Sugerował więc, by naukę czytania rozpocząć jak najwcześniej, nawet w okresie noworodkowym.

Metoda sylabowa znana jest także pod nazwą metoda krakowska lub sekwencyjno-symultaniczna. To ostatnie określenie najlepiej tłumaczy założenia tej metody. Opiera się ona bowiem na jednoczesnym wykorzystywaniu obu półkul mózgu – prawej, działającej symultanicznie, czyli globalnie (całościowo) i lewej działającej w sposób sekwencyjny, czyli analizując różnice. 

Jak nauczyć dziecko czytać sylabami? Nauka postępuje stopniowo, a dziecko uczy się w 5 etapach naśladujących rozwój mowy, czyli:

1. Nauka rozpoczynająca się od samogłosek prymarnych (A, I, U) do sylab otwartych (rozpoczynających się spółgłoską, a zakończonych samogłoską, np. BE, ME).
2. Czytanie od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów.
3. Czytanie sylab zamkniętych (rozpoczynających się samogłoską i kończących się spółgłoską).
4. Czytanie nowych sylab otwartych i zamkniętych.
5. Samodzielne czytanie tekstów.

Ta metoda jest przeznaczona dla dzieci, które rozpoznają już literki, ale nie umieją jeszcze czytać (3–6 lat). Sprawdzi się dla dzieci posiadających umiejętność czytania, chcących ją podszlifować oraz dla dzieci z trudnościami.

Metoda nauki czytania (ale także pisania i liczenia) metodą glottodydaktyczną polega ona na nauce czytania poprzez składanie głosek. Obejmuje zapoznanie się z 36 głoskami i 44 literami, kolejno opanowanie analizy i syntezy dźwiękowej, a dopiero potem naukę czytania.

W metodzie tej uznaje się, że czytanie i pisanie następuje niemal jednocześnie, dlatego nie należy odrywać tych czynności od siebie. Metoda ta jest przeznaczona dla dzieci już od 3. roku życia. Przygotowanie do czytania polega wtedy na biernym poznawaniu alfabetu poprzez zabawę ze specjalnie do tego celu stworzonymi klockami – Logo. Czas przygotowania jest maksymalnie wydłużony, dzięki czemu sama nauka czytania następuje szybko i naturalnie, gdyż dziecko posiada już niezbędną wiedzę i jest gotowe rozwojowo.

Dowiedz się też: Jak przygotować dziecko do pójścia do pierwszej klasy?

Zaangażowani rodzice mogą pomóc dziecku w opanowaniu umiejętności czytania. Sprawdź, jak nauczyć dziecko czytać krok po kroku wykorzystując różne metody!

Dla dzieci: od urodzenia do 5 r.ż.
Przygotuj: Karty do nauki czytania napisane dużymi literami drukowanymi. Karty powinny mieć białe tło i jedno słowo na każdej karcie.

Sesje dziennie: 2–3 sesje dziennie, trwające od 5 do 10 minut każda.
Karty: Wybierz 5–10 kart z obrazkami przedstawiającymi członków rodziny, np. mama, tata, imię dziecka itp.
Przebieg sesji: Pokaż dziecku jedną kartę, wskazując słowo, wymawiając je, a następnie pokazując obrazek. Na przykład pokaż kartę ze słowem kot, powiedz „mama” i pokaż obrazek

Sesje dziennie: 3–4 sesje dziennie, trwające od 5 do 10 minut każda.
Karty: Dodaj 5–10 nowych kart ze słowami przedstawiającymi proste słowa, np. kot, pies, dom itp.
Przebieg sesji: Pokaż dziecku jedną kartę z nowym słowem i obrazkiem. Powiedz słowo, wskaż obrazek. Powtórz proces dla wszystkich kart.

Sesje dziennie: 3–4 sesje dziennie, trwające od 10 do 15 minut każda.
Karty: Kontynuuj dodawanie nowych kart, które prezentują kolejne słowa, zwierzęta, kolory itp.
Przebieg sesji: Pokaż dziecku dwie lub trzy karty, które zna, a następnie zaprezentuj nowe. Powiedz słowa dla każdej karty, a później pokaż obrazki.

Sesje dziennie: 3–4 sesje dziennie, trwające od 10 do 15 minut każda.
Karty: Wprowadź karty z prostymi zdaniami złożonymi ze słów, które dziecko zna, np. „Kot jest w domu.”
Przebieg sesji: Pokaż dziecku karty ze zdaniami. Wymawiaj zdania, a następnie wskaż elementy na kartach.

Dla dzieci: 3–6 r.ż.

Przygotuj:

• Planszę lub plakat z głoskami i sylabami.
• Klocki z literami lub kolorowe karty.
• Książki do nauki czytania z dużymi literami i krótkimi sylabami.
• Obrazki z prostymi, dwu- trzysylabowymi słowami.

Zacznij od zaznajomienia dziecka z podstawowymi głoskami (np. a, e, i, o, u). Przedstaw ich wygląd i dźwięki, jakie wydają. Pokaż, jak łączyć głoski, by utworzyć sylaby (np. ma, be, ki). Wyjaśnij dziecku, że sylaby to części słów, które pozwalają nam czytać.

Pokaż litery na kartach lub klockach i wymów ich dźwięki. Do każdej litery przypisz rysunek lub obiekt, który się od niej zaczyna (np. A – alpaka, B – bułka). Poćwicz z dzieckiem wymawianie dźwięków odpowiadających literom.

Pokaż, jak dziecko może łączyć litery, aby stworzyć sylaby. Poćwicz z dzieckiem układanie własnych sylab i czytanie ich na głos.

Wykorzystując karty lub klocki, pokaż dziecku, jak układać proste słowa, np. kot, dom, auto. Przeczytaj te słowa razem z dzieckiem, a następnie poproś dziecko samodzielnego ich odczytywania.

Przygotuj obrazki z prostymi, dwusylabowymi słowami (np. rower, miska, kwiatek). Pokaż obrazki dziecku i pomóż mu odczytać sylaby, a kolejno całe słowo.

Wybierz książki dla dzieci z dużymi literami i krótkimi sylabami. Czytaj dziecku, mocno akcentując sylaby i dźwięki w słowach. Poproś dziecko o samodzielne przeczytanie prostych zdań lub słów.

Jak najlepiej nauczyć dziecko czytać? Oczywiście przez zabawę! Sprawdź, jakie produkty, dostępne w Auchan mogą pomóc Ci zachęcić swoją pociechę do poznawania liter!

Zestaw 6 gier edukacyjnych w zabawny sposób wprowadza dziecko w świat czytania. Kolorowe gry pełne radosnych obrazków pomogą dziecku nauczyć się rozpoznawania liter, kolejności alfabetycznej oraz różnic między samogłoskami i spółgłoskami. Gra przeznaczona jest dla maluchów w wieku 5–7 lat.

Puzzle z ulubieńcami maluchów – Treflikami – wspomogą naukę czytania metodą sylabową. Słowa podzielone są na sylaby, które dziecko musi dopasować do obrazka. Dzięki tej zabawie może ćwiczyć sylabizowanie, poszerzyć słownictwo i miło spędzić czas! Układanka polecana jest dla dzieci w wieku od 4 lat.

Wśród naszych propozycji znalazło się też coś dla najmłodszych. Klocki Wader z literami to świetny sposób na wczesną naukę alfabetu dla maluchów. Dziecko zaznajamia się z wyglądem liter, a rodzic, czytając je, pozwala dziecku osłuchać się z ich brzmieniem. Kolorowe klocki to gratka dla każdego malucha i okazja do nauki! Klocki przeznaczone są dla dzieci od 12 miesięcy.

Czytanie to jedna z tych umiejętności, które otworzą dziecku świat i dadzą możliwość samodzielnego przeżywania mnóstwa przygód! Warto więc pomóc mu ją nabyć. Jeśli do tej pory nie rozpocząłeś nauki czytania ze swoim dzieckiem, bądź wybrane przez Ciebie metody nie były odpowiednie,, wypróbuj jeden ze sposobów opisanych w naszym artykule.Teraz już wiesz, jak nauczyć dziecko czytać krok po kroku! Pamiętaj jednak, że każde dziecko jest inne i uczy się we własnym tempie. Twoje pozytywne nastawienie, motywacja i docenianie wysiłków sprawi, że maluch będzie chętniej ćwiczyć.

Wszystko, czego Twoje dziecko potrzebuje do szkoły lub przedszkola znajdziesz w Auchan! Kupuj artykuły papiernicze, kreatywne, czy akcesoria szkolne Auchan z logo marki, by zyskać najlepszą jakość bez przepłacania!