Czym wyróżnia się kuchnia śląska? Odkryj jej smaki

Potrawy kuchni śląskiej są jednymi z najbardziej rozpoznawalnych w całej Polsce. Tradycje rodzinne i towarzyskie na Śląsku to podstawa wspólnych posiłków. Mieszkańcy przywiązują dużą wagę do dbałości o regionalne zwyczaje i kulturę. Fundamentem są różnego rodzaju mięsa, sosy, kasze i ziemniaki. Tradycyjne śląskie potrawy to mieszanka kuchni niemieckiej, czeskiej i austriackiej, ale również wiejskiej i góralskiej. Znajdziesz tu także składniki charakterystyczne dla kuchni myśliwskiej oraz mieszczańskiej. To właśnie historyczne i kulturowe oddziaływania wywarły największy wpływ na rozwój kuchni śląskiej w ciągu wielu lat.

Dodatkowo ukształtowanie terenu, wydobywanie węgla kamiennego i przemysł górniczy spowodowały, że dawniej gotowano głównie syte, tłuste i proste dania kuchni śląskiej, które gwarantowały uczucie pełnego brzucha na wiele godzin podczas pracy w kopalniach. Wierzono, że tłuszcz chroni przed chorobami płuc. Na początku górnicy rekrutowani spośród chłopstwa, samodzielnie przygotowywali posiłki z własnych upraw i hodowali trzodę. Wpływ kultury miejskiej sprawił, że tradycyjny śląski jadłospis zaczął się zmieniać, jednak wiele nawyków kulinarnych pozostało do dzisiaj.

Przeczytaj także: Kuchnia polska – charakterystyka i popularne potrawy

Śląski region pogranicza, gdzie przenikały się wpływy różnych krajów, wyróżniał się przede wszystkim daniami z użyciem mięs, sosów, kasz, kapusty i ziemniaków. Te ostatnie to podstawowy składnik klusek śląskich, placków ziemniaczanych czy pyz. Nadają charakterystyczny smak oraz gęstą konsystencję wielu potrawom. 

Przeczytaj także: Jakie są rodzaje kasz i z czym je jeść?

Bardzo ważną kwestię w śląskiej kuchni odgrywają lokalne produkty, które nie tylko wzbogacają regionalne przepisy, ale również odzwierciedlają kulinarne dziedzictwo tego obszaru. Jedne z najbardziej znanych to na przykład:

• necówka – to polędwiczka wieprzowa zawinięta w klops; przypomina kształtem bochenek chleba i jest popularnym daniem na weselach;
• żymlok – to wędlina produkowana z podrobów, przypomina tradycyjną kaszankę, jednak zamiast kaszy dodaje się do niej bułkę.

Jednym z najbardziej znanych dań śląskich, jeszcze z czasów kuchni szlacheckiej, jest mięsna rolada. Przyrządza się ją z kawałków wołowiny, w które zawija się zazwyczaj boczek wędzony, musztardę oraz cebulę, czasem także kiełbasę, skórkę od chleba czy ogórka kiszonego. Jeśli chodzi o inne dania mięsne, w tym regionie króluje kotlet schabowy, kiełbasa śląska, a także golonka.

Tradycyjne potrawy śląskie to także kluski i pierogi. Stanowią doskonały dodatek do mięsa, sosów, ale często są podawane jako samodzielne danie. Na Śląsku są spożywane w wersji słodkiej np. z masłem i cukrem oraz słonej, np. z sosem mięsnym i grzybowym, cebulą czy skwarkami. Nieodłączny składnik dań na Śląsku to również kiszona kapusta, która jest niezbędna do przygotowania bigosu, kiszki ziemniaczanej czy kapuśniaku. Nadaje daniom kwaskowatego smaku i niezwykłego aromatu.

Inną opcją na danie główne mogą być karminadle, czyli kotlety mielone z dodatkiem bułki i jajek. W przeszłości stanowiły odświętne danie, natomiast w dzisiejszych czasach są przyrządzane nie tylko na specjalne okazje, ale także na co dzień. Spożywa się je także na zimno z bułką lub chlebem. Krupniok to znane w całej Polsce danie, częściej zwane kaszanką lub kiszką. Nazwa śląska pochodzi od krup, czyli kaszy, która jest podstawowym składnikiem tego wyrobu. Możesz je przyrządzić na wiele różnych sposobów, począwszy od grillowania, smażenia, aż po spożywanie na zimno z ziemniakami lub chlebem. W Auchan znajdziesz szeroki wybór produktów, dzięki którym stworzysz tradycyjne śląskie potrawy w swojej kuchni.

Obowiązkowym elementem śląskiego obiadu jest zupa. W tym regionie najbardziej znaną jest śląski żur, czyli gęsta i sycąca zupa na bazie zakwasu z mąki żytniej. Ta kwaśna zupa jest podawana z kiełbasą, jajkami oraz często z kluskami śląskimi. Innymi popularnymi zupami są także rosół z nudlami, czyli makaronem, wodzionka oraz siemieniotka.

Wodzionka to bardzo prosta zupa przygotowywana z czerstwego chleba pokrojonego w kostkę, soli, czosnku i tłuszczu, najczęściej dodawanego w postaci smalcu. Siemieniotka jest tradycyjnie spożywana w Wigilię Bożego Narodzenia. To pożywna zupa z nasion konopi. Zgodnie z ludowymi wierzeniami uważano, że ma moc leczniczą i chroni przed świerzbem czy wrzodami. Na Śląsku spożywa się również grochówkę oraz bryję – zupę przygotowaną na bazie rozgotowanej kaszy albo ziarna.

Tradycyjne potrawy śląskie na śniadanie to przede wszystkim grzony woszt, czyli kiełbasa podawana na ciepło z chlebem, masłem oraz zymft – musztardą. Na Śląsku Cieszyńskim popularnym śniadaniem jest wajecznica lub smażylnica. To bardzo mocno wysmażona jajecznica, najczęściej z dodatkiem kawałków słoniny. Dawniej podawano ją z okazji Zielonych Świątek oraz niedzielnych śniadań. Powszechnie spożywane są także kompoty oraz soki przygotowywane z owoców i jagód zbieranych w pobliskich lasach.

Przeczytaj także: Z czym jeść placki ziemniaczane? 12 najlepszych dodatków

Potrawy kuchni śląskiej to także liczne słodkie smakołyki. Do najbardziej znanych należy śląski sernik oraz kołocz, czyli ciasto drożdżowe z owocami, makiem lub serem. Makówki to słodkie danie wigilijne, przygotowywane na bazie mielonego maku. Popularnym deserem jest również miodownik, czyli ciasto przekładane powidłami i kremem z kaszy manny oraz szpajza – śląski deser z jajek i żelatyny, przypominający delikatną, białą piankę.

Tego typu słodkości najczęściej serwuje się podczas ważnych uroczystości, przyjęć oraz rodzinnych spotkań i świąt, które dla Ślązaków mają bardzo duże znaczenie. Okres Bożego Narodzenia i Wielkanocy to nie tylko czas, kiedy obdarowuje się bliskich prezentami, ale też celebruje się ważne chwile i wspomnienia pełne radości.

Przeczytaj także: Sękacz, marcinek i mrowisko – odkryj słodką stronę Podlasia i Suwalszczyzny

Współczesna kuchnia śląska przechodzi fascynującą transformację, polegającą na tym, że tradycyjne przepisy są reinterpretowane przez wielu kucharzy i restauratorów, którzy nie boją się eksperymentować z nowymi technikami i połączeniami smaków. Jednym z przykładów jest klasyk – śląskie kluski z mięsem, często podawane w nowoczesnej odsłonie, wykorzystując na przykład nietypowe dodatki takie jak chrzanowa pianka czy karmelizowany kapuśniak. Restauratorzy coraz częściej sięgają po lokalne składniki i produkty, współpracując z małymi gospodarstwami i dostawcami, co przyczynia się do zachowania autentyczności dań.

Ponadto widoczne jest również zastosowanie nowoczesnych technik kulinarnych, takich jak sous-vide czy gastronomia molekularna. Dzięki temu dania inspirowane tradycyjną kuchnią śląską stają się atrakcyjne zarówno dla lokalnej społeczności, jak i dla gości spoza regionu czy nawet kraju. Zachęcamy Cię do eksperymentowania w kuchni, odkrywania nowych smaków i tworzenia unikalnych dań, które mogą być zarówno hołdem dla przeszłości, jak i inspiracją dla przyszłych pokoleń. Niezbędne do tego składniki znajdziesz w sklepie internetowym Auchan – odwiedź nas i w zaciszu własnej kuchni przenieś się w smakową podróż po lokalnych, polskich tradycjach!