Sękacz, marcinek i mrowisko – odkryj słodką stronę Podlasia i Suwalszczyzny

Wypiek, jakim jest sękacz, pochodzi z Kresów Wschodnich. Charakteryzuje się dwoma rodzajami ciasta – ucieranym oraz biszkoptowym. Nazwa wskazuje na kształt, który kojarzy się z sękami pnia drzewa i słojami przyrostu rocznego. Ten dość nietypowy wypiek nazywa się także bankuchem. Biszkoptowo-ucieraną masę piecze się na rożnie, obracając i dodając kolejne porcje ciasta. To wyrób cukierniczy bardzo często przygotowywany przede wszystkim na Podlasiu i Suwalszczyźnie, ale wypiekany także we Francji, Rumunii, Szwajcarii czy na Węgrzech.

Sękacz oprócz oryginalnego wyglądu wyróżnia się ciekawym przekrojem przypominającym drzewo z sękami. Po przekrojeniu ciasta, widoczne są charakterystyczne warstwy – jasne i ciemne, ułożone naprzemiennie. „Sęki” na powierzchni powstają w wyniku naturalnego spływania ciasta podczas obracania go nad ogniem.
Jeśli chodzi o genezę ciasta, najprawdopodobniej powstało w średniowieczu, natomiast do Polski dotarło dzięki bałtyckiemu plemieniu Jaćwingów. Na popularność sękacza kiedyś i dziś ma wpływ nie tylko pyszny smak, ale także oryginalny kształt przypominający elementy przyrody.

Zobacz także: Czebureki ukraińskie – przepis, który zachwyci Twoje podniebienie

Polska tradycja głosi, że pierwsze sękacze zostały upieczone w Berżnikach koło Sejn na Suwalszczyźnie, aby uczcić wizytę królowej Bony. Stąd także nazwa sękacz sejneński. Inna opowieść sugeruje, że sękacze zostały przywiezione na Litwę z Niemiec przez Radziwiłłów, a stamtąd rozprzestrzeniły się przez szlacheckie dwory, docierając w końcu do bogatszych gospodarstw wiejskich.

W dawnych czasach to tradycyjne ciasto z Podlasia i Suwalszczyzny zdobiono kwiatami przygotowanymi z marcepanu lub cukru. Niekiedy wypiek jest pokryty lukrem lub polewą czekoladą.

Sprawdź też: Sernik wiedeński – przepis, który zawsze się udaje!

To wypiek, który powstaje w sposób nietypowy, bo nad otwartym ogniem. Jak się robi sękacza? Potrzebny jest specjalny rożen w kształcie wałka lub stożka, na który co jakiś czas nalewa się porcję ciasta.

Masa składa się z jajek, masła, mąki, cukru oraz wanilii. W trakcie obracania ciasto ścieka i tworzy charakterystyczne sople. Na każdą kolejną warstwę ciasta, które się podpiekło, nalewa się następną. To właśnie w rezultacie tworzy wypiek o sporych rozmiarach i przekroju pnia drzewa.

Ciasto jest więc ciężko przygotować w domu, jednak w Auchan znajdziesz gotowego sękacza królewskiego. Ten wypiek o pysznym, nietuzinkowym smaku idealnie sprawdzi się na różnorodne okazje i z pewnością ucieszy gości!

Marcinek to ciasto wpisane na listę produktów tradycyjnych charakterystyczne dla regionu Puszczy Białowieskiej, a dokładnie Hajnówki. Skąd pochodzi sama nazwa? Podobno jest ona związana z Pałacem Carskim w Białowieży, w którym świętowano Dzień Świętego Marcina. Początkowo wypiek przygotowywano wyłącznie z tej okazji, jednak szybko zdobył uznanie wielu mieszkańców.

Deser, który nieco wyglądem przypomina tort, wyróżnia się przede wszystkim wieloma warstwami, pomiędzy którymi znajduje się pyszny krem śmietankowy. Ciasta marcinek nie przygotujesz szybko i łatwo. Jest to bardzo czasochłonne, gdyż wymaga ok. 25 blatów cienkiego ciasta, które należy zagnieść i rozwałkować. Deser ten jest wart każdego trudu!

Do ciasta potrzebujesz masła, jajek, soli, sody oczyszczonej i oczywiście mąki pszennej. Wszystkie produkty powinny być utrzymane w temperaturze pokojowej. Początkowo kruche ciasto, chłonie kremową masę jak gąbka, dlatego staje się miękkie i rozpływające w ustach. Marcinka najlepiej podawać następnego dnia po złożeniu, co dodatkowo ułatwia krojenie i wzmacnia jego śmietankowy smak. Wierzch deseru zazwyczaj posypuje się kakao lub kawą. Robi się to za pomocą szablonów, najczęściej w kształcie kwiatów.

Na terenie Podlasia, marcinek to częsta pozycja wśród słodkości – na weselach, chrztach czy urodzinach, jako alternatywa dla tortu urodzinowego. Do dekoracji można użyć także pokruszonych biszkoptów, ciastek, wafelków czy zmielonych migdałów. Dobrym wyborem będą również wiórki kokosowe, czy klasyczne – kakao i kawa. Dzięki temu tort będzie bogatszy w intensywne smaki. W Auchan znajdziesz różnego rodzaju posypki i ozdoby do ciast i tortów, dzięki którym Twój wypiek zyska oryginalności i ciekawej prezencji.

Przeczytaj również: Tort piętrowy – przepis krok po kroku

Znane w województwie podlaskim mrowisko jest coraz bardziej popularne, zarówno wśród mieszkańców, jak i odwiedzających. Wypiek został także wpisany na listę produktów regionalnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Spotkasz go także jako poczęstunek na różnego rodzaju targach i jarmarkach. Ciasto mrowisko nazywane także kopcem lub choineczką to nic innego, jak stos kruchych płatów ciasta posypany ziarnami maku i rodzynkami, które imitują mrówki. Wypiek wyróżnia się delikatną i kruchą teksturą, a wielu twierdzi, że jest uzależniający i konkuruje z królem Podlasia i Suwalszczyzny – sękaczem.

Kluczem do właściwego przygotowania mrowiska jest ciasto – powinno być dobrze napowietrzone i odstawione na kilka godzin do lodówki. Ważne jest również cienkie rozwałkowanie, pocięcie w prostokąty i smażenie na smalcu na patelni lub w rondlu po minucie z każdej strony, aż do uzyskania złotego koloru.

Każdą warstwę należy polać miodem lub dowolnym syropem i posypać wedle uznania makiem oraz rodzynkami. Usmażone płatki kruchego ciasta możesz także nasączyć w miodzie, ale jest to opcja dla fanów wyjątkowo słodkich wypieków.

Na początku ciasto podawano na szlacheckich dworach, później jednak dotarło także do popularnej kuchni. Serwowano je jak poprzednie desery, czyli na większych uroczystościach, takich jak wesela, chrzciny czy jubileusze. Następnie rozpowszechnił się w okolicy Pojezierza Wschodniosuwalskiego. Obecnie przygotowywane ciasto jest mniej słodkie od oryginalnego deseru.

Charakterystyczny i niepowtarzalny kunszt kuchni Podlasia i Suwalszczyzny jest rezultatem harmonii kulturowej oraz bogatego dziedzictwa kulinarnego zgromadzonego w tym regionie. Na tych terenach do II wojny światowej zamieszkiwali nie tylko Polacy, ale także Rosjanie, Litwini, Białorusini, Tatarzy, Ukraińcy, Żydzi czy Niemcy. Dzięki temu każda z tych narodowości w mniejszym lub większym stopniu wzbogaciła lokalną kuchnię narodowymi przysmakami.

Podlaskie regiony są bogate w różnorodne tradycyjne ciasta, które zachwycają smakiem i historią. Jednym z nich jest korowaj popularny w tych regionach. To tradycyjne pieczywo pszenne ozdobione różnorodnymi dodatkami. Według tradycji w jego wypiekaniu nie mogli uczestniczyć mężczyźni. Warto skosztować tego ciekawego smaku, który łączy w sobie delikatność i słodycz chleba. Ciasto przygotowuje się z mąki, drożdży, śmietany, jajek, cukru, rodzynek. Często dzieli się je na kilka części i formuje z nich różne kształty – serca, kwiaty czy warkocze, które układa się na wyrośniętym cieście. Mają one bogatą i szeroką symbolikę – warkocz oznacza dziewictwo panny młodej, gąski i kłosy mają wróżyć bogactwo młodej parze, a gniazdo, które jest umieszczane na środku ciasta – powstanie nowej rodziny.

Ponadto nie można pominąć ciastek Siemiatyckich, które są cenione za swoją delikatność i kruchość. To prostokątne ciastka przekładane aromatyczną marmoladą z dodatkiem bezy.

Zobacz też: Korowaj – jak przygotować ukraińskie ciasto przypominające włoską babkę Panettone?

Jeśli podróżujesz do regionu Puszczy Białowieskiej, koniecznie skosztuj podlaskich słodkości i tradycyjnych wypieków. Odkryj różnorodność, którą niesie ze sobą kuchnia tego malowniczego obszaru Polski. Zainspiruj się lokalnymi ciastami i eksperymentuj z odtworzeniem ich w zaciszu własnego domu z produktami dostępnymi w sklepie Auchan online.