Świadome zakupy – jak interpretować skład produktów spożywczych?

Zdrowie i samopoczucie to wartości, które powinieneś stawiać na pierwszym miejscu. Skład produktów, które kupujesz oraz spożywasz, ma bezpośredni wpływ na Twój organizm, zarówno w krótkim, jak i długim okresie. Jedzenie pełni rolę paliwa, a zrozumienie składu produktów umożliwia unikanie szkodliwych substancji, alergenów i nadmiaru sztucznych dodatków. Świadome podejmowanie decyzji zakupowych może istotnie poprawić jakość Twojej diety. To jedna z metod profilaktycznych, która może chronić Cię przed wieloma chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak cukrzyca, nadciśnienie czy miażdżyca.

To powinno Cię zainteresować: Piramida żywienia – na czym polega i jak z niej korzystać?

Jednym ze sposobów na to, aby być świadomym konsumentem, jest dokładne i poprawne czytanie etykiet produktów spożywczych. Zrozumienie zawartych w nich informacji pomoże Ci w wyborze artykułów, które są zdrowsze i smaczne, a także lepiej dopasowane do indywidualnych potrzeb oraz preferencji. Koniecznie sprawdź, co powinna zawierać etykieta produktu spożywczego!

Aby poprawnie interpretować skład produktów spożywczych, należy zwrócić uwagę na kilka kluczowych elementów etykiety. Powinna ona zawierać następujące informacje:

Lista składników pokazuje, co znajduje się w produkcie i w jakich ilościach. Składniki są wymieniane w kolejności malejącej. Co do zasady, im wyżej na liście znajduje się dany składnik, tym więcej jest go w produkcie. W niektórych przypadkach lista składników może być również podzielona na grupy, takie jak „składniki czekolady” czy „składniki sosu”. Dotyczy to m.in. wyrobów garmażeryjnych czy gotowych wypieków.

To najważniejszy element etykiety, ponieważ pozwala sprawdzić, czy w produkcie nie ma żadnego składnika, na który jesteś uczulony lub czy nie zawiera on zbyt wielu sztucznych dodatków, takich jak konserwanty, barwniki, aromaty czy wzmacniacze smaku. Lista może również pomóc ocenić jakość produktu. Zazwyczaj im krótsza i prostsza, tym lepszy jest produkt. Natomiast jeśli jest długa i zawiera wiele nieznanych lub trudnych do wymówienia nazw, może oznaczać, że produkt jest mocno przetworzony.

Zobacz też: Dieta bez cukru – efekty i polecane produkty

Wartości odżywcze to nic innego jak procentowe wyrażenie ilości składników odżywczych dostarczanych organizmowi. Ta informacja pozwala dowiedzieć się ile kalorii, białka, tłuszczu, węglowodanów i innych substancji odżywczych zawiera jedna porcja danego produktu (100 g lub 100 ml). Prezentowane w formie tabeli lub grafiki, wartości odżywcze ułatwiają porównywanie produktów pod względem jakości energetycznej i odżywczej. Dzięki tym danym możesz także lepiej planować swoją dietę, dostosowując ją do indywidualnych potrzeb i celów żywieniowych.

• Wartość energetyczna (inaczej kaloryczność pożywienia), która podawana jest w kilokaloriach (kcal) lub kilodżulach (kJ): wskazuje, ile energii dostarcza organizmowi dany pokarm podczas przemian zachodzących w organizmie.
• Tłuszcz: jest konieczny choćby dla absorpcji witamin, jednak jego nadmiar, szczególnie frakcji nasyconych (trans), może negatywnie wpływać na pracę serca i układu krążenia.
• Węglowodany: wartość ta obejmuje zarówno cukry proste, które dostarczają energii krótkotrwałej, jak i węglowodany złożone, z których energia uwalniana jest wolniej. Nadmiar prostych cukrów w diecie może sprzyjać nadwadze i chorobom zębów, więc warto kontrolować ich ilość.
• Białko: jest niezbędne dla wzrostu i utrzymania masy mięśniowej oraz prawidłowego stanu wszystkich tkanek ciała. Nadmiar protein może prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak osteoporoza czy otyłość. 
• Sól: pełni ważną rolę w utrzymaniu równowagi elektrolitowej, lecz jej nadmiar może przyczynić się do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi i obciążenia pracy nerek.

Niektóre produkty mogą również podawać wartości odżywcze innych składników, takich jak błonnik, witaminy, minerały czy probiotyki.

Etykiety produktów powinny zawierać również datę ważności. Informuje ona, do kiedy produkt jest zdatny do spożycia lub kiedy należy go zużyć po otwarciu. Wartości te mogą być podane w różny sposób, w zależności od rodzaju artykułu spożywczego i jego trwałości.

• Data minimalnej trwałości, która oznacza, że produkt zachowuje swoje właściwości do wspomnianego na opakowaniu dnia, pod warunkiem, że jest przechowywany w odpowiednich warunkach. Po upływie wskazanej daty może on stracić na jakości. Przykładami produktów z datą minimalnej trwałości są: ryże, kasze, napoje gazowane, konserwy czy kosmetyki.
• Data przydatności do spożycia. Po jej upływie produkt może stanowić zagrożenie dla zdrowia i nie powinien być spożywany. Przykładem produktów z datą przydatności do spożycia jest: świeże mięso, ryba, nabiał i jajka.
• Data zużycia po otwarciu, oznacza, jak sama nazwa wskazuje, że produkt należy zużyć w określonym czasie po otwarciu opakowania. Po upływie wskazanej daty może on ulec zepsuciu lub utracić swoje właściwości. Dotyczy to przede wszystkim świeżo wyciskanych soków, dżemów i jogurtów. 

Daty ważności należy traktować jako wskazówkę, a nie jako regułę. Niektóre produkty mogą być nadal dobre po ich upływie, jeśli były odpowiednio przechowywane i nie wykazują oznak zepsucia. Warto zatem każdorazowo ocenić ich stan.

Przeczytaj również: Dieta dla zabieganych – przykładowy jadłospis, który nie zajmie Ci dużo czasu

Oznaczenia specjalne są znakami graficznymi lub słownymi, które wyróżniają produkty o określonych właściwościach, np. bezglutenowe czy ekologiczne. Mogą mieć szczególne znaczenie dla osób z alergiami i nietolerancjami pokarmowymi, jak również dla tych, którzy poszukują asortymentu wyprodukowanego z poszanowaniem środowiska naturalnego.

Wiesz już, co powinna zawierać etykieta produktu spożywczego, ale odszyfrowanie niektórych składników może być trudne. Z pewnością nie raz zastanawiałeś się, co oznaczają tajemnicze skróty zaczynające się od litery „E”. Są one wszechobecne – od napojów i przekąsek, aż po zupki instant oraz mrożone dania. To system kodowania substancji dodatkowych (zwanych też dodatkami do żywności), który został zatwierdzony przez Unię Europejską. Dodatki te dzielą się na kilka kategorii.

Zobacz: Czym zastąpić mięso w diecie? Sprawdź nasze propozycje

Oprócz czytania i rozumienia etykiet produktów spożywczych, istnieją również inne sposoby, aby robić zakupy w sposób świadomy i zdrowy. Oto kilka praktycznych porad, które mogą pomóc.

• Planuj zakupy z wyprzedzeniem, sporządzając listę potrzebnych produktów i trzymaj się jej, aby uniknąć impulsywnych zakupów czy marnowania żywności.
• Wybieraj produkty, które są zgodne z Twoimi potrzebami dietetycznymi.
• Zwracaj uwagę na pierwsze trzy składniki na liście, ponieważ one stanowią największą część produktu.
• Unikaj artykułów, które zawierają wiele dodatków spożywczych, takich jak konserwanty, barwniki, aromaty czy wzmacniacze smaku.
• Nie kupuj artykułów o dużej zawartości tłuszczu, cukru lub soli, ponieważ mogą być niekorzystne dla zdrowia.
• Wybieraj produkty, które zawierają naturalne, proste i znane składniki, najlepiej pochodzenia roślinnego. Znajdziesz je w ofercie Auchan – szukaj na etykiecie oznaczenia Auchan BIO.

Sprawdź także: Zero waste – czyli zdrowe nawyki ograniczania odpadów!

Warto być świadomym, że producenci często stosują różnorodne sztuczki, by przyciągnąć uwagę konsumentów. Jednak w jaki sposób zweryfikować czy dane hasło rzeczywiście jest odzwierciedleniem jakości, czy tylko chwytem marketingowym? Aby nie dać się nabrać na sztuczki stosowane przez producentów żywności:

• dokładnie sprawdź skład produktu na etykiecie, w tym informacje napisane małym druczkiem;
• porównaj produkty pod względem jakości i ceny, nie tylko pod względem marki oraz reklamy;
• bądź krytycznym i rozsądnym konsumentem wobec nadzwyczajnych twierdzeń czy obietnic cudownych efektów zdrowotnych;
• szukaj wiarygodnych źródeł informacji i opinii, takich jak niezależne organizacje konsumenckie, eksperci żywieniowi czy naukowcy;
• sprawdź pochodzenie produktu, w tym informacje o producencie i certyfikatach.

Świadome zakupy to nie tylko sposób na oszczędzanie pieniędzy i czasu, ale także na dbanie o zdrowie oraz środowisko. Aby być świadomym konsumentem, należy nauczyć się nie tylko tego, jak czytać etykiety produktów spożywczych, ale też unikać pułapek marketingowych i robić zakupy w sposób zrównoważony.

Dowiedz się: Co można zjeść na kolację? 7 produktów polecanych na diecie

Aby dostarczyć swojemu organizmu tylko najlepsze składniki i pełnię wartości odżywczych, nie musisz stołować się w drogich restauracjach czy chodzić na lokalny targ – wystarczy, że zapoznasz się z ofertą sklepu Auchan. Znajdziesz w niej wiele produktów od marek własnych, jak Pewni Dobrego i Auchan BIO, które pochodzą ze sprawdzonych, certyfikowanych źródeł. Zapraszamy do składania zamówień!