Czym jest dieta planetarna? Zadbaj o Ziemię w kuchni

Dieta planetarna jest stosunkowo nową koncepcją żywieniową. Jej założenia opublikowane zostały w 2019 roku przez Komisję EAT-Lancet i skupiają się nie tylko na korzyściach żywieniowych dla ludzi, ale również na dbaniu o środowisko. To zwrot ku spożywaniu żywności ekologicznej, produktów roślinnych i zmniejszeniu ilości spożywanych produktów odzwierzęcych. Planetary Health Diet to również ograniczenie cukru i tłuszczów nasyconych, a także artykułów spożywczych, które przyczyniają się do rozwoju chorób cywilizacyjnych, takich jak np. cukrzyca.

Zgodnie z dietą planetarną, jadłospis pozwala dostarczyć organizmowi właściwą ilość substancji odżywczych i potrzebnej energii. Powinien też być dostosowany do warunków środowiskowych, kulturowych i dostępności produktów. W diecie planetarnej istotne jest umiejętne planowanie posiłków, niemarnowanie żywności oraz skupienie się na sezonowości.

Sprawdź także: Jak często myć włosy, żeby zużywać jak najmniej wody?

Dieta dla planety to wybieranie produktów jak najmniej przetworzonych. Zalecane jest spożywanie artykułów zbożowych pełnoziarnistych w tym ryżu, kukurydzy czy pszenicy. Kluczowe są warzywa i owoce do 600 g na dobę, ale też rośliny strączkowe jako źródło białka. Warto tu wybrać soczewicę, fasolę, soję czy ciecierzycę. W diecie dla planety może też znaleźć się mleko i nabiał w ilościach do 250 g na dobę oraz tłuszcz pochodzący z produktów roślinnych. Doskonałym źródłem tłuszczów nienasyconych mogą być m.in. orzechy włoskie w ilości 40-60 g dziennie.

Zmiana na dietę planetarną to szereg korzyści dla zdrowia. Ekologiczne produkty roślinne mają istotny wpływ na walkę z nadwagą i otyłością. Taki sposób odżywiania jest korzystny również dla osób z chorobami układu krążenia, cukrzycą czy innymi schorzeniami cywilizacyjnymi.

Niezrównoważona produkcja żywności i globalne trendy wiążą się z ogromnym zużyciem słodkiej wody, postępującym wylesianiem, dużym śladem węglowym związanym z transportem żywności i wysoką emisją gazów cieplarnianych. Związane jest to z preferencjami konsumentów, znacznym marnowaniem jedzenia i nawykami, które nie sprzyjają ochronie środowiska. W związku z ekspansją przemysłu coraz bardziej zagrożone stają się również różne gatunki zwierząt, a wprowadzanie nowoczesnych technologii często godzi w ich dobrostan.

Dowiedz się: Domowy nawóz do kwiatów – jak i z czego go zrobić?

Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych można uzyskać np. poprzez ograniczenie spożywania mięsa, co jest jednym z założeń diety planetarnej. Szacuje się, że najwięcej gazów cieplarnianych powstaje w związku z hodowlą bydła, trzody chlewnej i kurczaków. To także ogromne zużycie wody. Aby wyprodukować 150 g wołowiny, zużywa się średnio 2350 litrów wody. Ta sama ilość produktu z roślin strączkowych wymaga 158 litrów, czyli 15 razy mniej.

Zmiana diety dla planety to również zwrócenie uwagi na kwestie opakowań i utylizację resztek. Niekorzystną emisyjnością wyróżniają się zwłaszcza takie materiały jak metalowe puszki, kartony, torby papierowe czy opakowania plastikowe. Najbardziej przyjazne są natomiast pojemniki wykonane ze szkła. Dieta dla planety to zatem zwrócenie uwagi również na ten problem. Na zakupy warto więc udać się z własnymi torbami lub opakowaniami.

Jeśli chcesz zadbać środowisko i przyszłość planety, a także mieć realny wpływ na ślad węglowy, ogranicz również marnowanie żywności. Średnio aż 30% pożywienia wyrzucana jest do kosza. W Polsce natomiast w ciągu roku jedna osoba marnuje ok. 235 kg jedzenia.

Jednym z przedsięwzięć, które zakończyło się zaprezentowaniem korzystnych wyników dla wprowadzenia w życie diety planetarnej, była konferencja American Society for Nutrition w 2023 roku. Zaprezentowano wówczas wyniki badań, które jasno wskazywały, że spożywanie produktów zawartych w Planetary Health Diet Index (lista produktów zalecanych w diecie planetarnej) wpływa na niższą śmiertelność. Opracowany indeks oceny diety i przestrzeganie go w codziennych posiłkach nie tylko sprzyja środowisku, ale też zmniejsza ryzyko śmiertelności aż o 25%.

Podobne badania przeprowadzane są na grupach osób w różnym wieku i na całym świecie. Obecnie organizuje się również wiele spotkań i programów profilaktycznych poruszających kwestie związane z dbaniem o środowisko, potrzebą zmniejszania śladu węglowego czy dopasowaniem codziennej diety pod kątem diety planetarnej. Przykładem może być kampania „Dieta przyjazna planecie” przeprowadzona w szkołach podstawowych, w ramach której organizowano prelekcje, zajęcia edukacyjne i wprowadzano zmiany w jadłospisie placówek.

W obliczu licznych korzyści dla zdrowia i środowiska pojawia się pytanie o to, czy w przykładowym menu dnia mają szansę znaleźć się jednocześnie sycące i smaczne posiłki. Jak w praktyce wygląda więc dieta planetarna? Jadłospis będący przykładem na cały dzień znajdziesz poniżej, a wszystkie produkty niezbędne do odżywiania się zgodnie z założeniami Planetary Health Diet dostępne są w ofercie zakupów online Auchan oraz w sklepach stacjonarnych.

Dobrym pomysłem na rozpoczęcie dnia i pożywne śniadanie w diecie planetarnej może być owsianka z dodatkiem orzechów. Warto tu dodać równieżsiemię lniane, a także ulubione owoce. Sezonowo mogą to być maliny, ale świetnie sprawdzi się również jabłko.

Pożywnym i zdrowym pomysłem na obiad będzie np. papryka faszerowana kaszą pęczak, cukinią, cebulą, czosnkiem i serem feta. Możesz tu wykorzystać również inne ulubione warzywa lub kasze zgodnie z upodobaniami.

Dobrą opcją na kolację jest natomiast sałatka z jajkiem, awokado, ulubionymi warzywami i soczewicą. Ciekawym dodatkiem będą teżsuszone pomidory. Do potrawy warto dodać oliwę z oliwek, prażone pestki dyni lub ziarna słonecznika. Dania diety planetarnej możesz dowolnie doprawiać, aby były wyraziste i bogate w smaku.

Naukowcy i specjaliści w zakresie dietetyki i chorób cywilizacyjnych są zgodni co do tego, że dieta planetarna jest dietą przyszłości i konsekwentne wdrażanie jej w poszczególnych społeczeństwach może pomóc w poprawie stanu środowiska. To również szansa na pozytywną zmianę na lepsze w kontekście chorób cywilizacyjnych i wielu przypadłości, które obecnie coraz częściej dotykają różne społeczeństwa na świecie, w tym młodych ludzi.

Przeczytaj również: Dieta lekkostrawna – przepisy, dzięki którym poczujesz się lekko!

Wspólne dbanie o zmniejszenie śladu węglowego i mądrzejszą gospodarkę zasobami wodnymi, a także zmniejszenie spożywania mięsa to krok w kierunku skutecznej walki z przypadłościami jak otyłość i nadwaga, nowotwory, choroby układu krążenia czy cukrzyca typu 2. Aby jednak działania te przyniosły realny skutek, niezbędne jest uświadamianie ludzi i konsekwencja w działaniu. Dużą pomocą w przejściu na dietę planetarną będzie szeroki wybór produktów BIO dostępnych w Auchan. Sprawdź ofertę online i przekonaj się, że trzymanie diety wcale nie jest trudne!

Aby można było za kilka lat powiedzieć o sukcesie diety planetarnej, poprawie stanu zdrowia ludzi i jakości środowiska, należy w pierwszej kolejności zacząć od siebie, a następnie dać dobry przykład najbliższym. Już dziś zadbaj więc o to, aby rozsądnie planować zakupy żywieniowe, ograniczyć marnowanie jedzenia, zwrócić uwagę na kwestie opakowań i właściwego utylizowania odpadów oraz wybierać wartościowe produkty ekologiczne. Takie artykuły w wielu różnych odsłonach znajdziesz Auchan.